Yrd.Doç.Dr. Vehbi Zeki SERTER
Kıbrıs Türklerine karşı ilk saldırılar, Kıbrıs’ın İngiltere’ye geçici olarak devredilmesinden (1878) kısa bir süre sonra başlamış ve gelişmiştir.
Kıbrıs’ın, Türkler tarafından geçici olarak İngilizlere devredilmesinden sonra (1878) enosis hareketleri ve Türklere karşı olan saldırılar yoğunlaşmıştır. Kıbrıs’a ilk İngiliz Yüksek Komiseri ve Başkomutanı unvanı ile atanan Sör G. Wolseley’e, Lârnaka’ya gelişinde kendisini karşılayanlar arasında bulunan Piskopos Kiprianos şunları söylemişti:
“Biz, bu yönetim değişikliğini hoş karşılıyoruz. Çünkü, İngiltere’nin daha önce Yunan adalarını verdiği gibi Kıbrıs’ı da Yunanistan’a, ana vatanımıza bırakacağından eminiz.”
Enosis hareketlerinin ve saldırılarının yoğunlaşması nedenleri arasında İngilizlerin, Rumları kayıran hoşgörülü idaresi de vardı. Türkler, Rumların enosis hareketlerinin karşısında aşılmaz bir engel olarak duruyorlardı. Rumların, Türklere karşı saldırı nedenlerinin başında bu gelmekteydi. “Türk varlığı Kıbrıs’ta devam ettiği sürece enosis hayalinin gerçekleşme olanağı bulunamayacağını gören Rumlar, İngiliz döneminin ilk yıllarından itibaren okullarında ve kiliselerde açıkça Türk düşmanlığı aşıladılar, bu yönde telkinlerde bulunmaya başladılar. 308 yıllık dengeli ve dostça yaşam, artık bu tür hareketlerle bozulmaya, iki toplum bireyleri arasındaki güven duygusu, yerini kuşkuya ve güvensizliğe terk etmeye başladı.”
İngilizlerin, Rumların enosisle ilgili olarak yaptıkları faaliyetleri engellemedikleri hususunun, İngiliz tarihçi Sör George Hill tarafından yazılan “A History of Cyprus” adlı eserin IV. Cildinin 492’nci sayfasında şu sözlerle de doğrulandığını, Cemal Ünlü “Kıbrıs’ta Basın Olayı” isimli eserinde şöyle belirtmektedir:
“… Bu hareketi (enosisi) önlemek için baştan itibaren hiçbir teşebbüs yapılmamıştır. Kışkırtmaların şiddeti, hükûmetin (İngiliz Hükûmetinin) aşırı toleransından olmuştur. İngilizler adaya çıktıktan sonra hiçbir yıl geçmemiştir ki ‘Helenik fikir’ ve kıpırdamalar görülmemiş olsun.
