Alemdar Mustafa Paşa
Sarayın Çatısında Bir Padişah Ve Alemdar Mustafa Paşa’nın Sonu
III. Selim reformlarının destekçileri Rusçuk Âyânı Alemdar Mustafa Paşa’nın şahsında, yeni ve güçlü bir lider bulmayı başarmışlardı. Rumeli’nin güçlü âyanlarından olan Alemdar Mustafa Paşa, yanına sığınan reformcuların da telkiniyle bie şekşde gelmeyi başardığı İstanbul’da kontrolü ele almıştı. III. Selim’i tekrar tahta çıkarmak niyeti taşıyan Alemdar Mustafa Paşa, 28 Temmuz 1808’de İstanbul’a getirdiği yeni kuvvetlerle Saraya ani bir baskın yaptı.Ancak içerdekiler Babüssade Kapısı’nı kilitlediler. Tam bu aşamadan sonra, Topkapı Sarayı’nda tarihte eşine ender tesadüf edilebilecek, zamanla yarışılan ve sonu trajik biten bir taht mücadelesi yaşandı. Alemdar Saray kapsını zorladığı esnada Sultan IV. Mustafa’nın çevresindekiler, III. Selim ve II. Mahmut’un öldürülmesi hâlinde tahtın tek varisi kalacağı seçeneğine ikna ettiler.Alemdar ve askerleri büyük gürültüler ve naralar eşliğinde kapıyı kırmağa çalışırken, IV. Mustafa’nın emriyle suikastçiler hareme girerek III. Selim’i acımasızca öldürdüler. Daha sonra, şehzade II. Mahmut’un bulunduğu odaya geldiler. Ancak burada Cevri Kalfa adlı bir cariyenin canı pahasına bunları mangal külleri ile oyalaması Şehzade Mahmut’a zaman kazandırdı ve Sarayın çatısına çıkmasını sağladı.Bu ara kapıları kırarak hareme giren Alemdar Mustafa Paşa III. Selim’in cesediyle karşılaştı. Bu durum karşısında Alemdar ve Nizam-ı cedit taraftarları için elde tek seçenek Şehzade Mahmut kalmıştı. Şehzade bulunduğu yerden indirilerek acilen ve teamüllere uyulmadan bir biat merasimi yapıldı. Böylelikle IV. Mustafa tahtan indirilerek, yerine Şehzade Mahmut Padişah ilan edildi. Sultan II. Mahmut böyle bir kaotik ortamda üstelik son anda canını kurtarmış bir hanedan mensubu olarak tahta çıkmış oldu (28 Temmuz 1808).
Alemdar ve çevresindeki Nizam-ı Cedit kadrosu ile Padişah ve yeni Saray kadrosu arasında kaçınılmaz nüfuz mücadelesi yıpratıcı olmaya başladı. Alemdar’ın bütün o sert mizacına rağmen, inanılmayacak kadar kısa bir zaman içinde kendisini İstanbul’un havasına kaptırması, sadık adamlarıyla bile ters düşmesi ve giderek yalnız kalması Yeniçerilere bekledikleri fırsatı doğurdu. Yeniçeriler, 16 Kasım 1808’de üstelik Ramazan ayı ve Kadir gecesinde Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa’nın konağını kuşattılar. Sultan Mahmut bu gelişmelere hiç müdahale etmedi. Alemdar’ın konağı Topkapı Sarayı’nın yanı başındaydı ve çatışmalar yaklaşık 9-10 saat sürmüştü. Saraydan yardım gelmeyeceğini anlayan Alemdar, mahzende bulunan cephaneliği patlatarak köşkünün tavanında bulunan yüzlerce Yeniçeriyle birlikte kendi yaşamında da son verdi.*
Yeniçeriler yangından sonra onun ölüsünü bularak günlerce İstanbul’da dolaştırdılar; sonra parçalayıp Yedikule dışındaki bir kuyuya attılar.**
*PROF. DR. Ali FUAT ÖRENÇ OSMANLI TARİHİ (1789-1908)
*Sakaoğlu, Necdet (1991) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları
